زمان یابی آیات ابتدایی سوره اسراء؟ اینکه این آیات به چه زمانی برمی گردند: 1. قبل از اسلام؟ 2. بعد از اسلام تا کنون؟ 3. از حالا تا قبل از آخر الزمان؟ 4. آخر الزمان؟ آیا اسرائیل 25 سال آینده را خواهد دید؟ قرآن چه میگوید؟ …

تدبر در قرآن

قبل از اسلام – قرون اولیه

بخت النصر

برخی سعی کردند این آیه را مربوط به آینده ندانند. برخی گفتند در این آیات منظور از فساد بنی اسرائیل، قتل حضرت یحیی(ع) و حضرت زکریا(ع) بود که خداوند توسط بخت النصر انتقام گرفت.

• اول اینکه باید بدانیم که بخت النصر حداقل 600 سال قبل از دوران حضرت زکریا(ع) بود و به هیچ وجه نمی توان کشتار بنی اسرائیل را به قتل حضرت یحیی(ع) و حضرت زکریا(ع) ربط داد.
• ضمنا بخت النصر کافر بود و هیچ شباهتی به عبدهایی شدیداٌ خدایی که هم «أُولي‏ بَأْسٍ شَديدٍ» باشند و هم بعثت آسمانی داشته باشند، ندارد.
• این را نیز در نظر داشته باشیم که احتمالا در زمان بخت النصر، مسجد الاقصایی در کار نبود. در حالیکه در این آیات صحبت از دو نبرد است که باید در هر دو مرتبه، داخل شدنِ لشگر حق به مسجد الاقصی اتفاق بیفتد: وَ لِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ.

کوروش

برخی نیز حمایت و بازگرداندن یهودیان توسط کوروش هخامنشی را ذکر کرده اند. غافل از اینکه:

• کوروش هخامنشی نیز نمی تواند مصداق «عِباداً لَنا أُولي‏ بَأْسٍ شَديدٍ» باشد. نه کوروش نه بخت النصر هیچ کدامشان مصداق «عِباداً لَنا أُولي‏ بَأْسٍ شَديدٍ» نیستند.
• ضمن اینکه اساساٌ وی به حمایت از بنی اسرائیل برخاست و نه نابودی آنها. وی قدرت از دست رفتة یهودیان را به آنان بازگرداند و قوم یهود به به عنوان ناجی از او یاد می کنند.
• سر آخر اینکه کوروش به بابل ـ مرکز حکومت بخت النصر ـ حمله می‌کند و نه به فلسطین و داخل شدن در مسجد الاقصی.

برخی پادشاهان روم

برخی مورخین سرکوبی بنی‌اسرائیل توسط پادشاه یا پادشاهانی از روم را مصداق این آیه می‌گیرند که آنها هم اولا «عِباداً لَنا أُولي‏ بَأْسٍ شَديدٍ» نبودند و اساساً کافر بودند.

نتیجه گیری

بنی اسرائیل در گذشته و به طور کلی همیشه در طول تاریخ فساد داشتند اما هیچگاه اتفاقاتِ زیر در قرون اولیه برایشان واقع نشده است:

• یک گروه بنام «عِباداً لَنا أُولي‏ بَأْسٍ شَديدٍ» دو بار آنها را منهدم کرده باشند. یعنی هر دوبار توسط یک گروه صورت گرفته باشد.
• یک گروه دو بار در مسجد الاقصی بیایند و همه چیز متعلق به آنها را نابود کنند و این یعنی تحقق آیة « وَ لِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ ». این در ابتدا مستلزم این است که یک مسجدی در کار باشد.
• یکبار شکست خورده باشند و منهزم شده باشند. دوباره قدرت بیابند. دوباره همان یک گروه آنها را منهدم نماید. یعنی یک فساد، بدنبالش یک انتقام، دوباره فساد، دوباره یک انتقام نهایی و نابودی قدرت آنها و البته همۀ اینها توسط یک لشگر.
• اینجا صحبت از نابودی کامل بنی اسرائیل در دو مرحله است و نه کشتار آنها در تاریخ. جالب تر این است که هر دو مرحله توسط همان عبدهایِ به شدت خدایی، مفعول و محقق خواهد شد.
• نظریة وعده: این آیه به صراحت از وعده صحبت کرده است و این به معنای ماجرایی در آینده است که خداوند دارد به حبیبش وعده می دهد.
• فضای قصه در کشاندن حبیبش به مسجد الاقصی برای نمایش چیزهایی به او قبل از معراج، نظریة وعده را تقویت می کند.

استفاده از افعال ماضی در آیه

با اینکه تمام شواهد و قرائن و حتی احادیث ذیل این آیات حاکی از وقوع هر دو نبرد در آیندۀ پیش روی است اما افعال به کار گرفته شده در آیۀ 5، همگی ماضی هستند:

• فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَيْكُمْ عِباداً لَنا أُولي‏ بَأْسٍ شَديدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّيارِ وَ كانَ وَعْداً مَفْعُولاً

این تناقص نیست بلکه روال خدوند در جای جای قرآن است گاهی که پای وعده‌هایی حتمی در میان است. تو گویی که آن وعده ها آنچنان حتمی است که انگار واقع شده اند. به عنوان یک مثال، در سورۀ انفطار خداوند دربارۀ وقایع قیامت چند بار از فعل ماضی استفاده می‌کند:

• إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ * وَ إِذَا الْكَواكِبُ انْتَثَرَتْ * وَ إِذَا الْبِحارُ فُجِّرَتْ * وَ إِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ * عَلِمَتْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ وَ أَخَّرَتْ

اینها همه از وقایع قیامت است و همۀ مترجمین افعال ماضی فوق را با بن مضارع (مضارع التزامی) ترجمه فرمودند. انگار قیامت برای خدا واقع شده است و خداوند در آن سوی خط زمان ایستاده است و حرف می‌زند. خدایی که در آن سوی ایستاده است و از گذشته ای سخن می راند که برای ماهایی که در این سوی از خط زمان ایستاده‌ایم، آینده است.

بهر تقدیر در ترجمۀ تفسیر المیزان، تفسیر نور و تفسیر نمونه همۀ این افعال برخلاف ظاهر، بصورت مضارع ترجمه شده‌اند.

همچنین در تفسیر نور بنا بر قرائنی تصریح شده است که ظرف وقوع این آیه نمی‌تواند در گذشته باشد و باید در آینده باشد.

جمع بندی نهایی

بدیهی است که نابودی کامل بنی اسرائیل آن هم در دو مرحله آن هم توسط یک لشگر در تاریخ سابقه ندارد بنابراین‌در سورۀ اسراء ـ از بین فسادهای مکرر بنی اسرائیل در طول تاریخ ـ دو فساد خیلی وسیع و خاص مدنظر خداوند است. و دو سرکوبی خیلی خاص که به قبل از اسلام نمی‌خورد و این وعده ای است که باید چشم انتظار برای مفعول شدن آن را در آینده داشته باشیم.