آیا نصب الهی با فستعلمون و کشف شدن از طرف جامعه ی ایمانی قابل جمع است؟ این سوالیست که آیه آخر سوره طه به ما پاسخ داده است …
تدبر در قرآن
چقدر سر و ته این سوره به هم می آیند. ابتدای این سوره خداوند می فرماید اصلا نیازی به مشقت نیست بلکه سلوکی به نام تذکره را پیش پای ما می گذارد. انتهای سوره خداوند می فرماید نگران سختی ها نباشید. یک صراط وجود دارد که اولاً الصراط است و ثانیا السّوی است.
کاملا انسجام معنایی داریم. چه کسی گفته که کلام الهی پاره پاره و متشتت است؟ مواظب باشیم که حق خدا را در کلامش رعایت کنیم و زحمت نظام الهی، ضایع نشود.
کل این سوره دارد می گوید که مسیر، مشقت نیست. انگار بین دو دست مهدی(عج) داریم حرکت می کنیم. این صراط برای وصل شدن به امام زمان است. این صراط اصلاً از خود امام زمان است. اگر می‌خواهی امام زمان را پیدا کنی، در این صراط که قرار بگیرید، این صراط وصل به امام زمان است. صراطِ وصل به امام زمان؟! بله، الصِّراطِ السَّوِيِّ.
اتوبان مهدی (عجّل الله تعالی فرجه)، تحت حفاظت اصحاب مهدی (عجّل الله تعالی فرجه)، با قواعد برقرار شده توسط مهدی (عجّل الله تعالی فرجه)، با نعمات و پذیرایی‌هایی از جنس کرامت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه) که هر چه جلوتر بروی نعمات عالی‌تر،اتوبان اتوبان تر، الصِّراط خوش آب و هواتر، دل‌نشین‌تر، اتوبانی که به خود او منتهی می‌شود.
شما صراط را پیدا کنید، پای در صراط بگذارید، یعنی در وجودِ، در نورِ امام زمان‌اید! در روح امام زمان‌اید! بین دو دست امام زمان دارید حرکت می‌کنید! تحت حفاظت امام زمان‌اید! در امنیت امام زمان‌اید! تحت اشراف امام زمان‌اید! تحت محبت امام زمان‌اید!
اما صراطی با این مشخصات را چطور پیدا کنیم؟ باشد اصلا ً قرآنی، اصلا خیلی اتوبان، خیلی امن و یسیر اما موضوع این است که چگونه تشخیصش دهیم و پیدایش کنیم؟ اینجاست که خداوند پایِ اصحاب را وسط کشیده است: أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِيِّ. فستعلمون به اصحاب برمی گردد و این اصحاب هستند که موضوعِ فستعلمون هستند.
پس حالا وقتش رسیده است که به اصحاب بپردازیم. اصحاب الصراط السوی. ابتدا بیایم ببینیم آیا اصلا می توانیم در تعریفِ «اصحاب الصّراط السّوی» غلو کنیم؟
می گوییم یک اصحابی که وصل به اهل بیت(ع) است. اما حدیث می گوید وصل نه، بلکه خودمان هستیم. یعنی وقتی به حدیث عرضه می کنیم درمی یابیم که نه تنها غلو نکردیم بلکه تازه کم گفتیم!
اگر بگوییم که این صراط و اصحابش ساختة آنهاست، از آنهاست و … باز قصور کردیم و کم گفتیم چون حدیث می گوید اصلا خودمان هستیم.
اگر بگوییم این جاده ای است که خود امام(ع) کشیدند و پیوسته در آن جاده حضور دارند. باز هم جادة امام، خود امام نیست. اصحابشان، خودشان نیستند. اگر بگوییم این جاده در حریم امام(عج) است و خلاصه هر بگوییم، باز کم گفتیم. نمی فرمایند ساختة ماست، نمی فرمایند از ماست، بلکه فرمودند خودمان هستیم.
اگر بگوییم این جادّة مهدی(عج) است یا فلانی یاور مهدی(عج) است، خب این خیلی قشنگ است. هم قرآنی است و هم به دل می نشیند. ما سالهاست در جستجوی مهدی فاطمه(س) هستیم و حالا قرآن صحبت از جاده ای می کند که جادة مهدی است. اما باز حدیث به ما می گوید که هنوز کم گفتی بلکه این، خودمان هستیم.
چه بگوییم که بتوانیم غلو کنیم؟ اصلا نمی شود غلو کرد. نمی شود از حدیث جلو افتاد. غلوکنندگان حیران می‌مانند. هر چه بخواهند غلو کنند، به آنها گفته می‌شود کم گفتید!
غرض اینکه دقت کنیم با چه چیزی در این سوره مواجه هستیم. یک اصحابی که هر چه دربارة آنها بگوییم باز کم گفتیم. هر چه بخواهیم غلو کنیم، باز کم گذاشته ایم و حق مطلب را ادا نکرده ایم. اصحاب، چنین عظمت هایی هستند.
یک نکته جالب ابتدا أَصْحابُ الصِّراطِ مطرح می‌شود، بعد مَنِ اهْتَدى. خداوند با واژه السَّوِيِّ این دو قسمت را به‌هم وصل می‌کند. این دو قسمت به‌هم وصل‌اند، با رشته سیم‌های مختلف، یک مجموعه سیم از این‌طرف، یک مجموعه سیم از آن‌طرف به‌هم وصل‌اند، خوب با هم کار می‌کنند، ارتباط روحی دارند، ارتباط آیاتی با نظام آیات دارند، ارتباط دلی دارند؛ ارتباط هدف، ارتباط مسیر، از وجوه مختلف أَصْحابُ الصِّراطِ به‌هم وصل‌اند و با مَنِ اهْتَدى خیلی خوب با هم کار می‌کنند.
این یعنی ای جامعة ایمانی، وأما الحوادث الواقعة، یعنی در حوادثی که واقع می شود حیران و سرگردان و بلاتکلیف نباشید. راه این نیست که کسی را بیابید که مستقیم از ما خط داشته باشد. یا ماهی یکبار ما را ملاقات و کسب تکلیف کند. کسی را که السّوی شده است را پیدا کنید.
این آیه به تنهایی تکلیف ما را در دوران غیبت تعیین کرده است. چرا برخی «خود عقلِ کل پنداران»، گمان می کنند که منصوب بودن از جانب خدا منوط به خط داشتن از خدا یا امام(عج) است؟
این چه نظریه اشتباهی است که منصوب بودن از طرف امام معصوم را منوط به حکم مستقیم – شفاهی یا کتبی – ایشان بدانیم. سورة طه به ما دارد یاد می دهد که با این نگاه، قطعا در آخرالزمان به دست انداز خواهیم افتاد. منتظر نباشید که امام(عج) یک نامه یا پیام مستقیم به جامعة ایمانی برسانند که فلانی و فلانی اصحاب من هستند.
آخرالزمان دیگر وقتِ آزمون و خطا نیست. کوچکترین اشتباه می تواند منجر به هلاکت شود. بیاییم از همین حالا صورت مسئله های آخر الزمانی را مشق و تمرین کنیم.
ملاکِ صراطِ حق، السّوی بودنش است. ملاکِ اصحابش هم، السّوی بودنشان است. اینکه ولی زمانه چند بار در روز یا در سال با امام زمان(عج) دیدار دارند یا اصلا ندارند، اهمیت به سزایی ندارد. اینکه اصلا از امام(عج) خط داشته یا ندارد، مهم نیست. ببینیم چقدر با قرآن و آیاتش السّوی شده است.
«رواة حديثنا» کسانی نیستند که احادیث ائمه(ع) را حفظ باشد و در «الحوادث الواقعة» هر کسی یک حدیثی، و یک راهی پیش پای جامعه بگذارد. این چیزی جز هرج و مرج در پی نخواهد داشت.
«رواة حديثنا» هر کسی که هستند باید و حتما باید کسانی باشند که ذیل «السّوی» معنا و درک شوند و این یعنی «وَ أَمرُهُمْ أَمْری وَ رَأْیُهُمْ رَأْیی». چه کسی می تواند بیشتر هم رأی و هم دل با امام حیّ(عج) بشود و نزدیکترین نظر به نظر امام حیّ(عج) را به ما برساند. نه اینطور که مستقیم امام(عج) را ببیند و بخواهد به ما بگوید. بلکه از این مسیر که السّوی شده باشد.
همة دوران غیبت تا ظهورشان در کعبه، همة این دوران حتی دوران آخر الزمان – همه و همه – تحت سلطنت این واژه قرار دارد: «السّوی».
ببینیم چه کسی بیشتر از همه منصور است. ولی منصور را بیابیم. چه کسی بیشتر با قرآن و ایاتش، السّوی شده است. از امام صادق پرسیدند که چگونه تشخیص دهیم؟ فرمودند دشمنان ما که مشخصند، پس ببینید که توپخانه دشمن دارد کجا را می زند. غیظ دشمنان به سوی چه کسی یا چه جریانی نشانه رفته است. چه کسی طبق سوره صف، صف بندی دارد آن هم صفا کانهم بنیان مرصوص.
نظام و مکانیزم دوران غیبت تا یوم الله ظهور – همه و همه – تحت سلطنت این واژه است: السّوی. این آیه وظیفة ما را در دوران غیبت تعیین تکلیف نموده است.
برادرانی خوب و اتفاقاً مؤمن ما را نصحیت می کنند که تا خود امام(عج) مستقیما نامه ندهند یا خودشان کسی را تایید نکنند، هر حرکتی باطل است. می گویند هر قدرتی که به راه بیفتد باطل است. لابد باید منتظر می نشستیم تا بیایند – خدای ناکرده – ناموسمان را به جهاد نکاح ببرند تا متوجه تفسیرهای اشتباه و کودکانة خودمان از روایات شویم. با اینحال هنوز هم می گویند و از صحبت دیروزشان دست بردار نیستند.
آیات حاکم بر روایات هستند و روایات باید در ذیل آیات معنا و تفسیر شوند. ما هر چه به سمت آخر الزمان نزدیک بشویم، وحشی گری و خوی داعشی دشمن، بیشتر از دیروز بیرون می زند. برداشتی از روایت که برخلاف آیات باشند را باید به دیوار کوبید.
نظام غیبت بر اساس خط داشتن و تایید مستقیم چیده نشده است. درست است که تأویل اصلی و اقوم این آیه در آخرالزمان است اما صحبت از یک قاعده و نظامی کرده است که از 1400 سال پیش تا آخرالزمان جاری و ساری است.
رؤیت کنندگان و دیدار کنندگان چه در دوران پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بسیار بودند اما آنهائیکه – همچون سلمان – السّوی شده بودند بسیار قلیل بودند.
در دوران غیب کبری نیز از فحوای گفتگوی برخی رؤیت کنندگان در می یابیم که از رشد متعالی و فاخری برخوردار نبودند. نوع سوالاتی که از امام(عج) در لحظة دیدار و شرف یابی شده است حاکی از درجات رشد سوال کننده است.
با اینکه رؤیت باید آرزوی ما باشد اما غرض این که رؤیت ملاک رشد نیست. ملاک انتخاب و تشخیص اصحاب هم نیست. ملاک تشخیص ولی زمانه نیز نیست. نصب از جانب خدا – در دوران غیبت – نصب مستقیم قرار داده نشده است و مکانیزمی به نام فستعلمون و کشف پیش پای گذاشته اند، اینکه بگردید و ببینید چه کسی السّوی تر شده است.
امیدوارم کسی از این حرف ها برداشت سیاسی ننماید. فقط یک بحث علمی دربارة مکانیزم و راه حل خدا در دوران غیبت است. غرض اینکه اتفاقاً مکانیزم کشف و فستعلمون کاملا با منصوب از جانب خدا بودن، قابل جمع است. نه تنها قابل جمع است بلکه تنها راهکار نجات در آخرالزمان است. چیزی در آینده قابل جمع شده است، چرا هم اکنون نباشد؟ بنابراین این اندیشه که نصب الهی متوقف بر نص صریح است، دیگر نباید برای اندیشمند ما حجاب اکبر و مستمسک گردد.
لابد دوستان در آخر الزمان هم می خواهند به اصحاب الصراط السوی بگویند تا خود امام زمان(عج) شما را کتبی تایید نکنند ما همینجا قاعدانه نشسته ایم. لابد به اصحاب الصراط خواهند گفت که هر حرکتی که شما بکنید باطل است و تا خود امام زمان(عج) تشریف نیاورند نباید دست به سیاه و سفید بزنیم.
سخن پایانی اینکه، کسانی که اصحاب را تشخیص ندهند، چگونه خواهند توانست امام راستین را از میان هزاران مدعیان دروغینی که اتفاقا آنها هم یک خال در گونه خواهند داشت، شناسایی کنند؟! – والسلام علی من اتبع الهدی.
